Процесот на децентрализација во Македонија

Последниве години децентрализацијата е во центарот на политичкиот и административниот живот на Македонија.

Во прво време, непосредно по независноста на државата во 1991 година, властите усвоија стратегија на централизација на власта со цел да се зајакне нивната контрола на целата територија. Оваа стратегија беше променета по конфликтот во 2001 година и Охридскиот мировен договор.
За да се обезбеди подобра распределба на локалната власт помеѓу различните заедници кои живеат во Македонија, Охридскиот договор бараше реформа на децентрализација на власта. Оваа реформа поддржана од Европската Унија и од главните меѓународни фактори во Македонија доведе до големи законодавни промени во 2004 година.

Територијата на Македонија денес е поделена на 84 општини (плус Градот Скопје кој се состои од 10 општини). Овие општини имаат поголеми надлежности од порано во донесувањето на одлуките и во управување со буџетите. Општините имаат зголемени ингеренции за локален економски развој, заштита на животната средина и природата, култура, урбанизам, спорт, социјална заштита и заштита на децата како и образование.

Практичното остварување на процесот за децентрализација е сè уште во тек. Трансверот на надлежности се соочува со повеќе проблеми што се должат на комплексноста на овој процес, но исто така и на ситуацијата на политичката и економската транзиција во која се наоѓа Македонија.

На чело на секоја од општините се наоѓа градоначалник и општински советници кои се избрани со непосредно гласање.

Општините се финансираат со нивни сопствени средства, преку данок на приход како и преку дотации од националниот буџет.

Со цел да се обезбеди подобро распределување на власта помеѓу етничките заедници, некои одлуки на општинско ниво се донесуваат со Бадентерово правило, според поранешниот француски министер Роберт Бадинтер (Robert Badinter). Овој принцип подразбира дека за да се изгласа одредено прашање тоа треба го добие мнозинството од две групи: мнозинство од сите општински советници и мнозинството од советниците кои се од етничко малцинство во општината.

Одредби од Охридскиот рамковен договор

На 13ти август 2001 година, Охридскиот рамковен договор стави крај на конфликтот со тоа што беа наложени важни реформи за подобро преставување на малцинствата и се предвиде нов Устав.

Според одредбите на овој договор, Уставот од 1991 година беше променет за да се поништи референцата според која Славо-македонците беа единствениот народ основач на земјата. Од сега македонското општество е гледано како општество кое е составено од граѓани со различно етничко потекло.

Договорот исто така воведува систем на „двојно мнозинство“ во Парламентот. Тоа предвидува дека за да биде прифатен, еден текст мора да ги има барем половина од гласовите на еден или на повеќе групи припатници на етнички малцинства.

Употребата на албанскиот јазик е дозволена во официјални докуементи и како јазик за работа за време на плеарните седници и во парламентарните комисии како и во судовите. Сите закони се пишани на двата јазика, македонски и албански. Од друга страна пак, само македонскиот јазик може да биде употребуван од страна на македонската влада (освен во одредени албанофонски зони). Албанскиот стана втор официјален јазик во регионите каде што луѓето кои зборуваат албански претставуваат повеќе од 20% на населението. Државата е должна да финансиски да обезбеди школување, освен основно и средно и високо образование (универзитет) на албански јазик во зоните каде што албанците претсвавуваат повеќе од 20% од населението.

Од сега, државата гарантира пропорционална репрезентација на малцинствата во државната администрација, полицијата и уставниот суд. Предвиден е процес на децентрализација.

На крај, државата им дава еднаков статус на православната, муслиманската и католичката религија.

Територијална организација на Македонија

Македонија е поделена на 84 општини поделени на 8 региони кои имаат само административна улога.

Општините :
Општините постоеја уште во времето на Југославија а нивниот број се менуваше во зависност од периодите. Овие општини беа укинати со независноста и Уставот од 1991 година предвидуваше нова административна поделба.

Во 1996 година македонската влада реши да создаде 123 општини.
Но, подоцна се покажа дека бројот на општини е голем и имаше повторна промена во 2004 година. Денес, Македонија е поделена на 84 општини.
Десет од овие општини се здружени за да го формираат Град Скопје кој има посебен статус.
Општините се класирани како „рурални општини“ и „урбани општини“.
Во 2004 година, опозицијата, која сметаше дека некои општини имаат многу албанско мнозинство и бараше референдум за да последната поделба. Слабото учество го поништи резултатот и беше задржан истиот состав на општините.

Регионите:
Осумте региони имаат само административна улога. Тие беа креирани само за легални и статистички причини.
Тие се:
 Регионот околу Скопје (составен од Градот Скопје и 7 околни општини)
 Пелагонија
 Полог
 Југоисточен регион
 Североисточен регион
 Југозападен регион
 Вардарски регион

 Детална карта на општините во Македонија[mk]:

(Извор: Министерсво за локална самоуправа на Македонија->http://www.mls.gov.mk/])

Домени за интервенција на македонските општини

 Симнете го Водич за градоначалници и членови на општинскиот совет на Република Македонија [en], Објавен од страна на Заедница на единици на локална самоуправа на Македонија (ЗЕЛС).

Домените на интервенција на македонските општини се следниве:

1. Урбана и рурална планификација
2. Заштита на природата и животната средина
3. Локален економски развој
4. Комунални активности
5. Култура
6. Спорт
7. Социјална заштита и заштита на децата
8. Образование
9. Здравство
10. Планификација за време на граѓански конфликт
11. Пожарникарска служба
12. Надгледување на општинските служби

Извор на иформации

Најдете ги написите од Courrier des Balkans [fr]:
 Македонија : Постепена фискална децентрализација (29 април 2007)
 Македонија: децентрализацијата поминува преку дијалог (11 декември 2006)
 Децентрализација во Македонија: да се деполитизира, повторно да се политизира, итн. (22 декември 2005)
 Македонија, четири години по Охридскиот довор (14 септември 2005)
 Македонија: неуспех на референдумот) (8 ноември 2004)
 референдум што ја загрозува стабилноста на Македонија (30 септември 2004)
 Македонија: граѓанското општество се мобилизира против децентрализација (6 септември 2004)
 Македонија, ризикот на децентрализацијата (17 август 2004)

 Сајтот на Министеството за локална самоуправа на Македонија [ mk ] [ sq ] [ en ]
 Сајтот на Заедницата на единици на локална самоуправа на Република Македонија (ЗЕЛС) [ mk ] [ en ]
 Сајтот на францускиот сенат [fr]