Decentralizimi në Maqedoni

Procesi i decentralizimit në Maqedoni
Decentralizimi është qendra e jetës politike dhe administrative të Maqedonisë në vitet e fundit.
Fillimisht, pas pavarësisë së vendit në vitin 1991, autoritetet miratuan një strategji të centralizimit të pushtetit në mënyrë që të forcojnë kontrollin e tyre mbi të gjithë territorin. Kjo strategji u përmbys pas konfliktit të vitit 2001 dhe Marrëveshjen e Ohrit.
Për të siguruar një shpërndarje më të mirë të pushtetit mes komuniteteve të ndryshme lokale që jetojnë në Maqedoni, Marrëveshja e Ohrit bëri thirrje për një reformë të decentralizimit të pushtetit. Kjo reformë, i mbështetur nga Bashkimi Evropian dhe aktorët kryesore ndërkombëtare në Maqedoni, ka rezultuar në ndryshime të mëdha legjislative në vitin 2004.
Territori i Maqedonisë është e ndarë tani në 84 komuna (plus Qyteti i Shkupit, i përbërë nga 10 komuna). Këto komuna kanë më shumë pushtet se më parë në marrjen e vendimeve dhe buxheteve menaxhimit. Komunat kanë një fuqi vendim-marrjes lidhur ekonomik lokal, mbrojtjen mjedisore të zhvillimit dhe natyrën, kulturën, planifikimin urban, sport, mirëqenien sociale dhe mbrojtjen e fëmijëve, dhe se arsimi.
Realizimi praktik i këtij procesit të decentralizimit është ende në vazhdim. Transferimi i aftësive të takohet me disa probleme për shkak të kompleksitetit të procesit, por edhe me gjendjen e tranzicionit politik dhe ekonomik përballet me Maqedoninë. Në krye të secilës komunë janë një kryetar dhe këshilltarë të zgjedhur me votim të drejtpërdrejtë universale.
Komunat financohen nga burimet e tyre, nga tatimi mbi të ardhurat, dhe nga grantet nga buxheti kombëtar.
Për të siguruar një shpërndarje më të mirë të pushtetit mes bashkësive etnike, disa vendimmarrje në nivel komunal të kalojë përmes zhvillim "Badinterit", të quajtur pas francez Badinter ish-ministrit, Robert. Ky parim nënkupton që votimi në fjalë duhet të mbajnë një shumicë votash të dy grupeve: atë të të gjithë këshilltarëve, në mesin e atyre që i këshilltarëve që përfaqësojnë komunitetet e pakicave etnike në komunë.
Dispozitat e Marrëveshjes Kornizë të Ohrit
13 gusht 2001, Marrëveshja Kornizë e Ohrit ka imponuar reforma të rëndësishme për të më mirë të përfaqësojë minoritetet dhe duke siguruar një kushtetutë të re.
Sipas kushteve të kësaj marrëveshjeje, 1991 Kushtetuta është ndryshuar për të fshirë referencën që sllavët maqedonas janë populli i vetëm themelues të vendit. Maqedonas shoqëria shihet tashmë si i përbërë nga qytetarë të grupeve të ndryshme etnike.
Marrëveshja përcakton një sistem të "shumicës së dyfishtë" në Parlament, i cili siguron që, për t'u miratuar, një tekst duhet të plotësojnë së paku gjysmën e votave të një apo formacioneve të ndryshme që përfaqësojnë pakicat etnike.
Përdorimi i shqipes është i autorizuar për dokumentet zyrtare dhe si gjuhë pune në seancat plenare dhe komisioneve parlamentare, si dhe në gjykatë. Të gjitha ligjet janë të shkruara në dy gjuhë, maqedonase dhe shqiptare. Megjithatë, vetëm maqedonas mund të përdoret nga qeveria maqedonase (përveç në zona të caktuara shqiptare). Shqiptari është gjuha e dytë zyrtare në zonat ku shqiptarët përbëjnë mbi 20 për qind të popullsisë. Shteti merr përsipër të financojë, përveç arsimit fillor dhe të mesëm, arsimin e lartë (Universiteti) në gjuhën shqipe në zonat ku shqiptarët përbëjnë së paku 20% të popullsisë.
Tani, shteti garanton përfaqësimin proporcional të pakicave në Publik dhe të Policisë dhe Gjykatën Kushtetuese. Një proces i decentralizimit është planifikuar. Së fundi, shteti i jep status të barabartë me ortodokse, katolike dhe myslimane.
Tani, shteti garanton përfaqësimin proporcional të pakicave në Publik dhe të Policisë dhe Gjykatën Kushtetuese. Një proces i decentralizimit është planifikuar. Së fundi, shteti i jep status të barabartë me ortodokse, katolike dhe myslimane.
Organizimi territorial i Maqedonisë
Maqedonia është e ndarë në 84 komuna (opštini, njëjës opština), të ndarë në tetë Rajoneve (Regjioni) që nuk kanë asnjë rol administrativ.
 

 

Komunat
The opštini ekzistuar nën regjimin jugosllav, numri i tyre varion ndërmjet periudhave. Këto ishin hequr pas Pavarësisë, Kushtetuta e vitit 1991 duke siguruar një ndarje të re administrative. Në vitin 1996 qeveria e Maqedonisë ka vendosur për të krijuar 123 komuna. Por ajo doli më vonë se numri ishte shumë e madhe dhe një rindërtim u zhvillua në vitin 2004. Në fund, Maqedonia është e ndarë në 84 komuna ose opštini.
Dhjetë prej këtyre komunave ishin kombinuar për të formuar Shkupin e Madh, i cili ka një status të veçantë.
Komunat janë të klasifikuara si "Komuna rurale" ose "komunë urbane".
Në vitin 2004, opozita nacionaliste, të cilat vlerësohet se komunat avantageaient shqiptarët shumë etnike, kishte kërkuar një referendum mbi këtë çështje ndarja Maqedonisë. Por pjesëmarrja e ulët anuluar rezultatin dhe opštini janë mbajtur.
Zonat fokale e komunave të Maqedonisë
Zonat fokale e komunave të Maqedonisë përfshijnë:
    - Planifikimi Urban dhe Rural
    - Mbrojtja e natyrës dhe mjedisit
    - Zhvillimi Ekonomik Lokal
    - Veprimtaritë Komunale
    - Kultura
    - Sport dhe Leisure
    - Mirëqenia dhe mbrojtja e fëmijëve
    - Arsimi
    - Shëndeti
    - Planifikimi gjatë konfliktit civil
    - Shërbimi Zjarrfikës
    - Mbikëqyrja e shërbimeve komunale
Rajonet
Pas shpërbërjes së Jugosllavisë dhe pavarësisë në vitin 1991, Maqedonia po përballet me probleme social-ekonomike dhe ai përqendrohet gjithë pushtetin e saj politik dhe ekonomik në kryeqytet. Kjo rezulton me një zhvillim të shpejtë në rajonin e Shkupit. Këto dallime të mëdha në zhvillimin e territoreve të Maqedonisë kanë qenë një motiv për shtetin maqedonas për të menduar rreth krijimit të një fillimi të politikës rajonale me miratimin e "Ligjit për Panairin e Zhvillimit Rajonal", në vitin 2007. Me qëllim të reduktimin e pabarazive ndërmjet territoreve të saj, për të rritur konkurrencën e tyre dhe ringjallin fshatrat dhe vendet me nevoja të veçanta, shteti i Maqedonisë ka krijuar tetë rajone administrative përkatëse për nivelin NUTS 3 sipas statistikave evropiane.
Këto rajone të quajtura "rajonet statistikore" janë menaxhohet nga një Bord krijuar nga kryetarët e komunave të cilat janë pjesë. Këshilli kryesohet nga kryetarët e komunave, zgjidhen për një mandat prej dy vjetësh. Zonat e projektit janë bashkë-financuar nga shteti dhe komunat. Bordet u krijuan në vitin 2008 dhe projektet e para për interes rajonal pritet të fillojë në vitin 2009. Çdo rajon ka hapur një qendër për zhvillimin e rajonit (ligjor) i cili është organ ekzekutiv i Këshillit të Kryetarëve të Komunave të rajonit. Ajo është vendosur në qytetin më të populluar në rajonin dhe administrohet nga drejtori dhe një ekip. Ministria e vetëqeverisjes lokale është në krye të politikës rajonale të vendit nga ana e Zyrës për zhvillim rajonal, një organ i pavarur në kuadër të Ministrisë.

 

 

Rajone në Maqedoni:
  - Rajoni i Shkupit (i përbërë nga shtatë Grand Shkupit dhe komunitetet përreth)
  - Pelagonia
  - Pollogu
  - Lindore
  - South East
  - Northeast
  - South West
  - Rajoni i Vardarit
Për më shumë informacion, shkarko dokumente:
• Udhëzues për kryetarët e komunave dhe qyteteve të anëtarëve të këshillit të Republikës së Maqedonisë (IN)
• Ligjet për zhvillim të barabartë rajonal në Republikën e Maqedonisë (në)
Burimet:
Ministria e Vetëqeverisjes Lokale - www.mls.org.mk
Asociacioni i Komunave të Maqedonisë (ZELS) - www.zels.org.mk
Qendra për Zhvillimin Rajonal - www.brr.gov.mk